► 58 ต้นไม้ยืนต้นที่ตัดได้-ขายได้-ใช้ค้ำประกันเงินกู้ได้

เรียกได้ว่าสร้างเสียงฮือฮาให้กลุ่มคนรักต้นไม้ เกษตรกรชาวสวน หรือแม้กระทั่งบุคคลทั่วไปที่ครอบครองต้นไม้ใหญ่หรือไม้ยืนต้นในบ้านหรือที่ดินของตน ที่มีต้นไม้จำนวน 58 ชนิดที่พระราชบัญญัติป่าไม้และกฎกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอนุมัติโดยคณะรัฐมนตรีต้นไม้กลายเป็นเครื่องค้ำประกันการกู้เงินและทางธุรกิจได้ ซึ่งจะเพิ่มโอกาสการเข้าถึงเงินทุนให้แก่เกษตรกรเป็นอย่างมาก

โดยเป็นการออกกฎกระทรวงฉบับใหม่ภายใต้ ร่างพระราชบัญญัติหลักประกันทางธุรกิจ พ.ศ.2558 ใบเบิกทางสำคัญในการเปิดทางให้ต้นไม้ยืนต้นมีมูลค่าทางเศรษฐกิจเพิ่มขึ้นจากเดิม จากที่มีต้นไม้เพียงไม่กี่ชนิดที่มีมูลค่าในการซื้อขายในท้องตลาด อาทิ ต้นสัก ต้นมะค่า ต้นพะยูง ต้นกฤษณา ฯลฯ ส่งเสริมให้ประชาชนปลูกต้นไม้ยืนต้นมูลค่าสูงในที่ดินกรรมสิทธิ์ เพื่อการออมและการสร้างมูลค่าของเศรษฐกิจ ปัจจุบันมีไม้ยืนต้นทั้งหมด 58 ชนิดที่อยู่ในบัญชีท้ายข้อกำหนดนั้น ซึ่งจะได้รับความสนใจมากขึ้นอย่างแน่นอน บางชนิดเป็นไม้ยืนต้นที่นิยมปลูกในการสวนในบ้านอยู่แล้วอีกด้วย

สาระสำคัญของร่างพระราชบัญญัติ มีดังนี้

“กำหนดให้ไม้ทุกชนิดที่ขึ้นหรือปลูกขึ้นในที่ดินที่มีกรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครองตามประมวลกฎหมายที่ดิน ไม่เป็นไม้หวงห้าม สำหรับไม้ที่ขึ้นในป่าชนิดใด จะให้เป็นไม้หวงห้ามประเภทใด ให้กำหนดโดยพระราชกฤษฎีกา”

“กำหนดให้ภายใต้บังคับแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ผู้ใดประสงค์จะให้ออกหนังสือรับรองไม้ที่ขึ้นหรือปลูกขึ้นในที่ดินที่มีกรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครองตามประมวลกฎหมายที่ดิน รวมทั้งการออกหนังสือรับรองไม้ ผลิตภัณฑ์ไม้ฯ เพื่อส่งออกไปนอกราชอาณาจักร ให้ยื่นคำขอต่อพนักงานเจ้าหน้าที่”

ตามแนวคิดเกษตรทฤษฏีใหม่ ได้แบ่งกลุ่มต้นไม้ที่สามารถทำรายได้นั้น แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม คือพืชระยะสั้น ซึ่งเป็นผักต่างๆ ที่มีอายุเก็บเกี่ยวเร็วแบ่งขายในท้องตลาดเพิ่มรายได้ในครัวเรือน อย่างเช่น ผักบุ้ง ผักกาดหอม ถั่วงอก หอมแบ่ง คะน้า อีกกลุ่มคือพืชระยะกลาง จำพวกไม้ผลที่ปลูกในพื้นที่สวนซึ่งปีหนึ่งจะออกผลตามฤดูกาลบางชนิดก็ออกผลทั้งปี ไม้ผลเหล่านี้สามารถจำหน่ายได้เช่นกัน อาทิ มะม่วง ฝรั่ง ขนุน ส่วนกลุ่มสุดท้ายคือพืชระยะยาว ซึ่งเป็นไม้ยืนต้นที่นิยมปลูกเพื่อจำหน่ายในระยะยาวอายุหลายปี โตช้าแต่ขายได้ราคาดี อาทิ ต้นสัก ต้นยาง ต้นยูคาลิปตัส เมื่อกฎกระทรวงฉบับใหม่ประกาศใช้อย่างเป็นทางการ จะมีกลุ่มไม้ยืนต้นที่เป็นทั้งพืชระยะกลาง และระยะยาว ที่สามารถใช้เป็นหลักทรัพย์ค้ำประกันในการยื่นกู้กับสถาบันการเงินได้ แน่นอนว่า มูลค่าราคาจำหน่ายของต้นไม้เหล่านี้ย่อมเพิ่มขึ้นอย่างแน่นอน

ต้นไม้ค้ำประกันเงินกู้เหล่านี้ เจ้าของที่ดินสามารถใช้เป็นหลักทรัพย์ในการขอสินเชื่อกับธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร หรือ ธ.ก.ส. ร่วมกับกรมป่าไม้ สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ และคณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โดยได้อธิบายขอบเขต กำหนดขั้นตอน และหลักการ ในการประเมินราคาต้นไม้ เพื่อใช้เป็นหลักทรัพย์เบื้องต้น บัญชีท้ายกฎหมายว่าด้วยสวนป่าแบ่งออกเป็น 4 กลุ่มคือ

กลุ่มที่ 1 ต้นไม้ที่มีอัตราการเจริญเติบโตเร็ว รอบตัดฟันสั้น มูลค่าของเนื้อไม้ต่ำ

ต้นไม้ในกลุ่มนี้มีอัตราการเจริญเติบโตค่อนข้างเร็ว และอัตราการเจริญเติบโต จะถึงจุดสูงสุดภายในระยะเวลาอันสั้น หลังจากนั้นต้นไม้จะมีอัตราความเพิ่มพูนของ เนื้อไม้ลดน้อยลง หากไม่ตัดมาใช้ประโยชน์คุณภาพของเนื้อไม้จะลดต่ำลง ส่วนมาก เป็นการนำไปใช้ในอุตสาหกรรมเยื่อกระดาษ ชิ้นไม้สับเพื่อพลังงาน ไม้แบบสำหรับงาน ก่อสร้างรวมทั้งไม้ที่ใช้ก่อสร้างบ้านเรือน และเครื่องเรือนในระดับท้องถิ่น เช่น ไม้กระถิน เทพณรงค์กระถินเทพา กระถินยักษ์สะเดา สนประดิพัทธ์นนทรีป่า มะฮอกกานีจามจุรี เลี่ยน งิ้วป่า กระทุ่มบกสะตอสะเดาเทียม ทุเรียนป่า เหรียง โกงกาง ทุ่งฟ้า และสะเดาไทย เป็นต้น

เมื่อพิจารณาจากเกณฑ์มาตรฐานการประเมินมูลค่าต้นไม้ของไม้ในกลุ่มนี้พบว่า เมื่ออายุ 1 ปีโดยเฉลี่ยแล้วจะมีเส้นรอบวงต้นที่ความสูง 130 เซนติเมตรประมาณ 15.40 เซนติเมตร และมีมูลค่าประมาณ 6 บาท แต่เมื่อระยะเวลาผ่านไป 25 ปีจะมีเส้นรอบวง เฉลี่ย 139.54 เซนติเมตร และมีมูลค่าเพิ่มขึ้นเป็น 6,877 บาท เป็นต้น

กลุ่มที่ 2 ต้นไม้ที่มีอัตราการเติบโตปานกลาง รอบตัดฟันยาว มูลค่าของเนื้อไม้ ค่อนข้างสูง

ต้นไม้ในกลุ่มนี้มีอัตราการเติบโตช้ากว่ากลุ่มที่ 1 แต่สามารถเติบโตได้เป็นระยะ เวลายาวนาน มูลค่าของเนื้อไม้จะเพิ่มมากขึ้นเมื่อต้นไม้มีขนาดใหญ่ขึ้น อย่างไรก็ตามมูลค่า ของเนื้อไม้ก็ไม่สูงมากนักเนื่องจากการใช้ประโยชน์ยังค่อนข้างจำกัด เนื่องมาจากคุณสมบัติ ของเนื้อไม้ที่ ไส กบ ตกแต่งยาก จึงมักใช้ในอุตสาหกรรมไม้แปรรูป การก่อสร้าง และ เฟอร์นิเจอร์ เช่น ประดู่ ยางนา ตะเคียนทอง แดง ทัง กันเกรา สนสองใบ สนสามใบ ยมหิน จำปาทอง (จำปาป่า) ประดู่ป่า สาธร ไข่เขียว และสนทะเล เป็นต้น

เมื่อดูจากเกณฑ์มาตรฐานการประเมินมูลค่าต้นไม้ของไม้ในกลุ่มนี้จะพบว่า สามารถเริ่มนับขนาดของต้นไม้ได้เมื่อมีอายุ 3 ปีโดยเฉลี่ยแล้วจะมีเส้นรอบวงต้นที่ความสูง 130 เซนติเมตรประมาณ 3.14 เซนติเมตรและมีมูลค่าเพียง 1 บาทต่อต้นเท่านั้น แต่เมื่อ ระยะเวลาผ่านไป 25 ปีจะมีเส้นรอบวงเพิ่มขึ้นเป็น 115.66 เซนติเมตร และมีมูลค่า เพิ่มขึ้นเป็น 4,212 บาท เป็นต้น และหากปลูกต่อไปจนถึงอายุ 50 ปีจะมีมูลค่าเพิ่มขึ้น เป็น  8,787 บาท

กลุ่มที่ 3 ต้นไม้ที่มีอัตราการเติบโตปานกลาง รอบตัดฟันยาว มูลค่าของเนื้อไม้สูง

ต้นไม้ในกลุ่มนี้มีอัตราการเติบโตช้ากว่ากลุ่มที่ 1โดยมีการเติบโตใกล้เคียงกับต้นไม้ ในกลุ่มที่ 2 แต่มูลค่าของเนื้อไม้สูงกว่าไม้ในกลุ่มที่ 2 โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อต้นไม้ มีขนาดใหญ่ขึ้น มูลค่าของเนื้อไม้จะเพิ่มสูงขึ้นอย่างมาก เนื่องจากเนื้อไม้มีความสวยงาม แข็งแรง ทนทาน เป็นที่ต้องการของตลาดทั้งภายในประเทศและต่างประเทศ สามารถ ใช้ในอุตสาหกรรมไม้แปรรูป การก่อสร้างและเฟอร์นิเจอร์ชั้นสูง เช่น ไม้สัก มะปิน (มะตูม) เป็นต้น

เมื่อดูจากเกณฑ์มาตรฐานการประเมินมูลค่าต้นไม้ของไม้ในกลุ่มนี้พบว่าเมื่ออายุ 1 ปีจะมีเส้นรอบวงต้นที่ความสูง 130 เซนติเมตรประมาณ 8.80 เซนติเมตร และมีมูลค่า เพียง 17 บาทต่อต้นเท่านั้น แต่เมื่อระยะเวลาผ่านไป 25 ปีจะมีเส้นรอบวงเพิ่มขึ้นเป็น 97.11 เซนติเมตร และมีมูลค่าเพิ่มขึ้นเป็น 5,838 บาท แต่หากปลูกต่อไปจนถึงอายุ50 ปี ก็จะมีมูลค่าเพิ่มขึ้นถึง 37,360 บาท

กลุ่มที่ 4 ต้นไม้ที่มีอัตราการเติบโตช้า รอบตัดฟันยาว มูลค่าของเนื้อไม้สูงมาก

ต้นไม้ในกลุ่มนี้มีอัตราการเติบโตช้ามาก โดยเฉพาะในระยะแรก จึงไม่ค่อยมี คนนิยมปลูกกันมากนัก แม้ว่าจะมีมูลค่าของเนื้อไม้สูงมากก็ตาม การที่เนื้อไม้มีความ สวยงามมาก มูลค่าของเนื้อไม้เพิ่มสูงขึ้นอย่างมากเมื่อไม้มีขนาดใหญ่ขึ้น จึงสามารถนำไป ใช้ในอุตสาหกรรมก่อสร้าง และเฟอร์นิเจอร์ชั้นสูง รวมทั้งเหมาะสำหรับปลูกเพื่อการอนุรักษ์เนื่องจากมีอายุยืนนาน เช่น ไม้พยุง ชิงชัน จันทร์หอม มะค่าโมง หลุมพอ และ เคี่ยม เป็นต้น

เมื่อดูจากเกณฑ์มาตรฐานการประเมินมูลค่าต้นไม้ของไม้ในกลุ่มนี้จะพบว่าสามารถเริ่มนับขนาดของต้นไม้ได้เมื่อมีอายุ 3 ปีโดยเฉลี่ยแล้วจะมีเส้นรอบวงต้นที่ความสูง 130 เซนติเมตรประมาณ 3.08 เซนติเมตร และมีมูลค่าเพียง 0.40 บาทเท่านั้น แต่เมื่อระยะเวลาผ่านไป 25 ปีจะมีเส้นรอบวงเพิ่มขึ้นเป็น 71.97 เซนติเมตร และมีมูลค่าเพิ่มขึ้นเป็น 7,766 บาท เป็นต้น และหากปลูกต่อไปจนถึงอายุ 50 ปีก็จะมีมูลค่าเพิ่มขึ้นเป็น  23,001 บาท

เกณฑ์การประเมินราคา คือต้นไม้นั้นต้องปลูกในที่ดินตนเอง เป็นต้นไม้อายุ 1 ปีขึ้นไป มีลำต้นตรง 2 เมตรขึ้นไป มีเส้นรอบวงต้นไม่ต่ำกว่า 3 เซนติเมตร และเปรียบเทียบเส้นรอบวงที่วัดได้กับตารางปริมาณและราคาเนื้อไม้ที่แบ่งเป็น 4 กลุ่ม เพื่อหามูลค่าต้นไม้ และจะปล่อยกู้ให้ 50% ของราคาประเมินต้นไม้ชนิดนั้น ๆในการวัดมูลค่าจะต้องมีกรรมการและสมาชิกธนาคาร อย่างน้อย 3 คนร่วมประเมินมูลค่า

รายชื่อไม้ยืนต้น ที่สามารถนำมาใช้เป็นหลักประกันธุรกิจได้ มีทั้งหมด 58 ชนิด

กลุ่มไม้เนื้อแข็งที่ใช้ในการก่อสร้าง ทำเฟอร์นิเจอร์เครื่องเรือน และเป็นไม้เศรษฐกิจสำคัญของประเทศ ทั้งที่รู้จักกันดีอย่าง ไม้สัก, พะยูง, ชิงชัน, ประดู่บ้าน, ประดู่ป่า,มะค่าโมง,มะค่าแต้ ,เต็ง ,รัง ตะเคียนทอง, ตะเคียนหิน, ตะเคียนชันตาแมว, กฤษณา, ไม้หอม,ไม้สกุลยาง รวมถึงไม้ยืนต้นที่ชื่อไม่คุ้นหูอีกหลายชนิด เช่น กะทังใบใหญ่,หลุมพอ,เทพทาโร,สาธร,เคี่ยม,เคี่ยมคะนอง ,ยมหิน, ตะกู, กระซิกและจามจุรี ซึ่งบางชนิดยังสามารถใช้เป็นดรรชนีเพื่อชี้วัดได้ว่าพื้นดินเหมาะสมต่อการทำเกษตรและที่อยู่อาศัยได้อย่างเช่นต้นเคี่ยม

ในกลุ่มไม้ผลกินได้ และเป็นสมุนไพรพื้นบ้านมีสรรพคุณทางยานั้น ก็ถือว่าเป็นพืชเศรษฐกิจอีกชนิดและเป็นที่ต้องในตลาดอาหาร อย่างไม้ผลที่นิยมปลูกทุกบ้านคือมะม่วง หรือจะไม้ผลที่นับเป็นราชาผลไม้อย่างทุเรียน ที่กำลังได้รับความนิยมในประเทศจีนซึ่งถือเป็นตลาดใหญ่ของโลก และยังมีต้นไม้อื่นๆ อีกคือ ไผ่ทุกชนิด,มะขามป้อม,สะเดา,สะเดาเทียม,มะหาด,ฝาง,หว้า,พลับพลา

อีกหนึ่งกลุ่มที่เป็นไม้ยืนต้นที่มีมูลค่าและซื้อขายในท้องตลาดเพื่อใช้ปลูกประดับในสวนนั้น ไม่ว่าจะเป็น ปีบ นนทรี กระพี้เขาควาย ตะแบกนา ไม้สกุลจำปีซึ่งเป็นไม้ดอกหอมใช้สกัดเพื่อทำน้ำมันหอมระเหยได้ และยังมีไม้ยืนต้นที่ให้ดอกสวยงาม ฟอร์มต้นสวย ตกแต่งในสวนเพิ่มร่มเงาได้ไม่ว่าจะเป็น กัลปพฤกษ์ ราชพฤกษ์ สัตตบรรณ ตีนเป็ดทะเล พฤกษ์ ตะแบก เสลา อินทนิลน้ำ นากบุด แคนา สุพรรณิการ์ กันเกรา เหลืองปรีดียาธร นางพญาเสือโคร่ง และพะยอมซึ่งเดิมทีนั้นเป็นต้นไม้ที่มีมูลค่าสูงพอตัวเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว

1. ต้นสัก Tectona grandis L.f.
2. ต้นพยุง Dalbergia cochinchinensis Pierre
3. ต้นชิงชัน Dalbergia oliveri Gamble ex Prain.
4. ต้นกระซิก Dalbergia parviflora Roxb.
5. ต้นกระพี้เขาควาย Dalbergia cultrata Grah. ex Benth.
6. ต้นสาธร Millettia leucantha Kurz.
7. ต้นแดง Xylia xylocarpa (Roxb.) Taub.
8. ต้นประดู่ป่า Pterocarpus macrocarpus Kurz
9. ต้นประดู่บ้าน Pterocarpus indicus Willd.
10. ต้นมะค่าโมง Afzelia xylocarpa (Kurz) Craib
11. ต้นมะค่าแต้ Sindora siamensis Teijsm. ex Miq.
12. ต้นเคี่ยม Cotylelobium lanceolatum Craib
13. เคี่ยมคะนอง Shorea henryana Pierre
14. ต้นเต็ง Shorea obtusa Wall. ex Blume
15. ต้นรัง Shorea siamensis Miq.
16. ต้นพะยอม Shorea roxburghii G.Don
17. ต้นตะเคียนทอง Hopea odorata Roxb.
18. ต้นตะเคียนหิน Hopea ferrea Laness.
19. ต้นตะเคียนชันตาแมว Neobalanocarpus heimii (King) Ashton.
20. ไม้สกุลยาง Dipterocarpus spp.
21. ต้นสะเดา Azadirachta indica A.Juss.
22. ต้นสะเดาเทียม Azadirachta excelsa (Jack) Jacobs.
23. ต้นตะกู Neolamarckia cadamba (Roxb.) Bosser
24. ต้นยมหิน Chukrasia tabularis A.Juss.
25. ต้นยมหอม Toona ciliata M. Roem.
26. ต้นนางพญาเสือโคร่ง Cerasus cerasoides D. Don
27. ต้นนนทรี Peltophorum pterocarpum (DC.) K.Heyne
28. ต้นสัตบรรณ Alstonia scholaris (L.) R. Br.
29. ต้นตีนเป็ดทะเล Cerbera odollam Gaertn.
30. ต้นพฤกษ์ Albizia lebbeck (L.) Benth.
31. ต้นปีป Millingtonia hortensis L.f.
32. ต้นตะแบกนา Lagerstroemia floribunda Jack var.floribunda
33. ต้นเสลา Lagerstroemia loudonii Teijsm & Binn.
34. ต้นอินทนิลน้ำ Lagerstroemia speciosa (L.) Pers.
35. ต้นตะแบกเลือด Terminalia mucronata Craib & Hutchison
36. ต้นนากบุด Mesua nervosa Planch. & Triana
37. ไม้สกุลจำปี Michelia spp.
38. ต้นแคนา Dolichandrone serrulata (DC.) Seem.
39. ต้นกัลปพฤกษ์ Cassia bakeriana Craib
40. ต้นราชพฤกษ์ Cassia fistula L.
41. ต้นสุพรรณิการ์ Cochlospermum regium (Mart. & Schrank) Pilg.
42. ต้นเหลืองปรีดีนาธร Roseodendron donnell-smithii (Ros.) Miranda
43. ต้นมะหาด Artocarpus lacucha Buch.-Ham.
44. ต้นมะขามป้อม Phyllanthus emblica L.
45. ต้นหว้า Syzygium cumini (L.) Skeels
46. ต้นจามจุรี Albizia saman (Jacq.) Merr.
47. ต้นพลับพลา Microcos tomentosa Smith.
48. ต้นกันเกรา Fagraea fragrans Roxb.
49. ต้นกะทังใบใหญ่ Litsea grandis Hook.f.
50. ต้นหลุมพอ Intsia palembanica Miq.
51. ต้นกฤษณา Aquilaria crassna Pierre ex Lecomte.
52. ไม้หอม Aquilaria malaccensis Lamk.
53. ต้นเทพทาโร Cinnamomum porrectum (Roxb.) Kosterm.
54. ต้นฝาง Caesalpinia sappan L.
55. ไผ่ทุกชนิด
56. ไม้สกุลมะม่วง Mangifera spp.
57. ไม้สกุลทุเรียน Durio spp.
58. ต้นมะขาม Tamarindus indica L.